سحابی  های سیاره نما : نخستین روزها

حدود 225 سال این پرسش ، که سحابی های سیاره نما اصلا چیستند و چگونه شکل می گیرند ، مبهم باقی مانده بود . گویی برای اینکه بیشتر بر پریشانی و ابهام درباره ی این اجرام تاکید شود ، نام خنده دار " سحابی های سیاره نما " برای آنها انتخاب شد ! سحابی های سیاره نما هیچ ارتباطی با سیاره ها ندارند ...

این نام در قرن هجدهم و زمانی پدیدار شد که بسیاری از رصدگران ،که اتفاقی با این اجرام برخورد می کردند ، بر این عقیده بودند که ساختارهای قرص – مانند آن ها ، که برخی شان هم به رنگ غلیظ سبز- آبی دیده می شدند ، بسیار شبیه سیاراتی است که در تلسکوپ های خود می دیدند . شکارچی فرانسوی معروف دنباله دارها ، شارل مسیه ، نخستین سحابی سیاره نما را در سال 1764 میلادی رصد و وارد فهرست کرد .

 این جرم سحابی دمبل در صورت فلکی روباهک بود که در فهرست معروف اجرام مسیه شماره 27 را گرفت . مسیه این فهرست را از اجرامی تهیه کرد که به نظر او ممکن بود در حین جستجوی دنباله دارها با آنها اشتباه گرفته شوند .

سحابی های سیاره نمای بعدی هم به مرور کشف شدند ، هرچند که سرعت این اکتشافات نسبت به دیگر اجرام ژرف آسمان کمتر بود ؛ بیشتر به این سبب که سحابی های سیاره نما اغلب نسبت به خوشه های ستاره ای ، سحابی های نشری و بازتابی ، و کهکشان ها کوچک ترند .

ویلیام هرشل در یافتن سحابی های سیاره نما موفق ترین رصدگر بود ، حتی با این که نمی دانست آنها چیستند و این نام را برای سحابی های گرد و کوچکی به کار برد که او را به یاد اورانوس می انداختند .

اخترشناس آماتور بریتانیایی ، ویلیام ها گینز ، در میانه ی قرن 19 با نشانه گرفتن دستگاه طیف سنج به سوی بسیاری از سحابی ها ، مطالعه ی سحابی ها را گامی پیش برد .در سال 1864 میلادی ، هاگینز به مطالعه روش مند ستاره ها و سحابی ها پرداخت  و دریافت که آنها از لحاظ ساختار گازی به خورشید شبیه اند .

 او با دقت NGC 6543 در صورت فلکی اژدها را بررسی کرد  و " فقط یک تک خط درخشان " در طیف آنها یافت . او در یادداشت های خود اعلام کرد که : " معمای این سحابی حل شد . پاسخ ، که همراه خود نور به ما رسیده ، چنین است : این جرم تجمعی از ستاره ها نیست ، بلکه گازی درخشان است " .

در قرن بیستم ، با ظهور اخترفیزیک نوین ، مطالعه ی سحابی های سیاره نما به جلو پرتاب شد . البته در سال 1918میلادی ، کمتر از 100 سحابی سیاره نما شناخته شده بود و اخترشناسان هنوز ماهیت کهکشان ها را نمی شناختند . تعداد کمی از اخترشناسان حرفه ای  متخصص بررسی سحابی های سیاره نما بودند و بنابراین تا همین اواخر فهرستی کلی از این اجرام وجود نداشت و سحابی های سیاره نما در میان فهرست های گوناگون پراکنده بودند .

در سال 1967/1346 ، این کمبود برطرف شد و این زمانی بود که اخترشناسانی به نام های لوبس پرک و لوبس کوهوتک ( که دنباله دار مشهور کوهوتک به نام اوست ) فهرست مشترک شان از این اجرام به نام " فهرست سحابی های سیاره نمای کهکشانی " را منتشر کردند که شامل 1036 سحابی است . این کار نخستین گام در مطالعات نوین سحابی های سیاره نما بود و این فهرست مرجع استاندارد سحابی های سیاره نما باقی ماند که اغلب به اختصار به آن فهرست "p&k" می گویند .