گرند کانیون به دره هایی گفته می شود که ستون هایی بلند، کشیده و صخره سنگی دارند و به آسمان سر کشیده اند.

پارک ملی گرند کانیون

      پارک ملی در ایالت آریزونا در آمریکا است. این پارک یک تنگه ی رنگارنگ بریده شده توسط رودخانه کلرادو می باشد. محدوده زیادی از آن درون پارک ملی که یکی از اولین پارک های ملی در ایالات متحده است جای گرفته است.  واژه انگلیسی گرند کانیون به معنای « دره بزرگ » است این پارک در سال 1919 به فهرست  پارک های ملی آمریکا پیوست.

    گرند کانیون توسط رودخانه کلرادو در شش میلیون سال پیش بوجود آمده است. در دوران پیش از تاریخ، ساکنان بومی آمریکا این منطقه را با ساخت زیست گاه در دره و غارهای آن آباد کردند، گارسیا لوپر ده کاردناس از اسپانیا به عنوان نخسین اروپایی که دره بزرگ را دید شناخته می شود. او در سال 1540 میلادی (918-919 خورشیدی) به آنجا رسید.

گرند کانیون تا پس از جنگ داخلی آمریکا زیاد شناخته نمی شد. به نظر می رسد که نام دره در سال 1868 به آن داده شده است. مقاله ای در هفته نامه معدنچی آریزونا مربوط به کاوش قریب الوقوع دره، ازکاوش گران خواست « آسوده دره بزرگ را بکاوید».

در 1869، جان وزلی پاول معروف، سرباز کهنه کار جنگ داخلی که یک دستش را در جریان این جنگ از دست داده بود، برای ماجراجویی و کسب علم، اولین سفر ثبت شده روی رود کلروادو در لابه لای دره را ثبت کرد. او این سفر را به همراه نه نفر که سوار بر چهار قایق بودند، به انجام رساند. ولی فقط شش نفر سفر را به اتمام رساندند. پاول در کتابی با عنوان « برگ ها در یک کتاب داستان بزرگ » به واحد های سنگی رسوبی که در دره پیدا کرده، اشاره می کند.

وضعیت جغرافیایی

    این دره، 446 کیلومتر (277 مایل ) طول دارد، عرض آن از 4/6 تا 24 کیلومتر (4 تا 18 مایل) متغیر است و عمق آن به بیش از 6/1 کیلومتر (1 مایل) می رسد. تقریباً دو میلیارد سال از تاریخ کره زمین بصورت رود کلرادو و ریزابه های کانال هایشان را از میان لایه می برد پس از مادامی که لایه سنگی فلات کلرادو بالا ببرد.

گرند کانیون که لایه‌های بالا آمده مربوط به دوران پیشین‌زیستی (پروتروزوییک) و دیرینه‌زیستی را در معرض دید قرار داده‌ است. دره بزرگ چشم‌اندازهای بی‌همتایی را به کسانی که از حاشیه بازدید می‌کنند، پیشکش می‌کند. این عمیق‌ترین دره جهان نیست - هردو دره‌های بارانکا دل کوبره در شمال مکزیک و دره جهنم روی مرز اورگن-آیداهو ژرف‌ترند.

اما اینجا بدلیل وسعت بسیار زیادش و همینطور مناظر پیچیده و رنگارنگی که دارد شناخته شده‌است. از لحاظ زمین‌شناسی نیز به دلیل رشته ضخیم سنگ‌های باستانی که به زیبایی از دیواره‌های دره حفاظت و خودنمایی می‌کنند، دارای اهمیت است. این لایه‌های سنگی در دل خود مقدار زیادی از تاریخ اولیه زمین‌شناسی قاره آمریکای شمالی را نگهداشته‌است. دره بزرگ یکی از تماشایی‌ترین نمونه‌های فرسایش طبیعی در جهان است.

پل شیشه ای در پارک ملی گرند کانیون آمریکا

    پل شیشه ای یا آسمان نورد گرند کانیون یا Grand Canyon Skywalk یک جاذبه توریستی است که در 20 مارس 2007  کار آن به اتمام رسید و در 28 مارس برای بازدید عموم آماده شد. این پل بر فراز رود خانه کلرادو ، در لبه دره گراند کانیون ایالت آریزونای آمریکا قرار گرفته است. بلیط ورودی آن 25 دلار است.

بومیان محلی منطقه مالکان اصلی این ساختمان هستند. این پل شکل نعل اسبی دارد و 1200 متر از سطح زمین فاصله دارد ،ارتفاعی که بلندترین آسمانخراشهای دنیا را تحت الشعاع قرار میدهد. لبه آن 20 متر فاصله افقی از کناره زمین دارد. دیواره ها و کف آن از شیشه ای به ضخامت 10 سانتیمتر ساخته شده است. این پل میتواند 7 تن وزن را تحمل کند ، یعنی در آن واحد 800 فرد 80 کیلوگرمی میتوانند بر روی آن بروند. البته تنها اجازه داده میشود 120 توریست در یک زمان بر روی آن بروند.

این پل بسیار محکم ساخته شده و طوری طراحی شده که در نتیجه باد و راه رفتن مردم ارتعاش نداشته باشد. این بنا میتواند در برابر بادی با سرعت 100 مایل در ساعت مقاومت کند و یک زلزله 8 ریشتری را تاب بیاورد. ساخت این آسمان نورد در مارس 2004 -3 سال پیش- شروع شد و مجموعا 40 میلیون دلار هزینه صرف آن شد.

گرند کانیون ایران

    در ایران تنها ناحیه ای که چنین شکل جالب توجهی دارد در منطقه ای مابین شهرهای قیر و کارزین در جنوب غربی جهرم واقع در استان فارس است که نیاگارای ایران نیز در همین محدوده واقع شده است. تنگ هایقر در 35 کیلومتری فیروز آباد و بعد از روستای رودبال واقع شده که طول تقریبی آن 8 کیلومتر می باشد.

پس از طی 20 کیلومتر از فیروز آباد به سمت شهر قیر، 15 کیلومتر جاده ارتباطی، ما را به محلی می رساند که نخستین صحنه ها، آمد و شد پرهیاهو و غرش دلخراش     کامیون ها در بستر رودخانه است؛ مکانی که بی شک زمانی محل جولان پرندگان در لابه لای درختانی بی بدیل بوده است. عملیات احداث سد هایقر بیشتر از یک سال است که آغاز شده است. محل احداث، درست ابتدای تنگ هایقر است. امتداد رودخانه مملو از حوضچه ها و دریاچه های فراوان است. ستون های بلند و کشیده به همراه غارها و دالان ها هر یک مأوای پرندگان و جانورانی است کمیاب و ناشناخته. تنوع و کثرت گیاهان و درختان در پیچ و خم ها و ارتفاعات دره بسیار است، اما قرار است قسمتی از این حیات ناشناخته نابود شود.

در سراسر رودخانه، فسیل ها و سنگ واره ها خود نمایی می کنند. با ساخت این سد، حداقل 12 کیلومتر مربع از مرغوب ترین زمین های کشاورزی در امتداد رودخانه و نیز جنگل های تنک زاگرسی به زیر آب خواهد رفت ضمن آنکه مسیر 300 کیلومتر رودخانه پس از احداث سد مستقیماً دستخوش تغییرات زیست محیطی می شود.

با این حال سخن مسئولان اجرایی کشور در توجیه پروژه های سد سازی قابل تامل است؛ چنان که پرویز فتاح، وزیر وقت نیرو در مراسم آغاز عملیات اجرایی سد هایقر گفت: در هر منطقه ای که مبادرت به ساخت سد کرده ایم، توانسته ایم از زیان های ناشی از خشکسالی جلوگیری کنیم و در مناطقی که هنوز موفق به انجام نشده ایم،   زیان ها بسیار بوده است.

تنها چاره، سازگاری با طبیعت

    رفتار ما در سد سازی به مثابه آن است که بخواهیم با مصرف انرژی یا دستکاری در اقلیم و آب و هوایی جلوی ورود زمستان را بگیریم، می خواهیم جلوی خروج آب را بگیریم، می خواهیم آب از گنبدهای نمکی یا شوره زارها رد نشود و بیهوده به دریاها نریزد. می گوییم جمعیت افزایش یافته است و نیاز به آب پاک بیشتر شده است. اما حقیقت این است که سدها برای نیاز شرب ساخته نمی شوند و گرنه 500 قنات تهران همان گونه که هم اینک نیمی از آب مصرفی تهران را تامین می کنند، می توانستند پاسخگوی نیاز باشند؛ اگر تهرانی ها نه 7 برابر مصرف استاندارد جهان که 2 برابر استاندارها آب مصرف کنند. زمین فقط برای پاره ای آدم های خودخواه آفریده نشده است. آفرینش این گونه نبوده است. نسل حیواناتی که منقرض کردیم هرگز احیاء نشد و جنگل ها و صحراهایی که سوزاندیم، هرگز حیات مجدد نیافت.

مشکل ما این است که هنوز نمی دانیم، این ماییم که باید خود را با طبیعت سازگار کنیم نه طبیعت خودش را با ما.

 تهیه :مدیر وبلاگ